شبکه محلی مجازی یا VLAN یک ترکیب منطقی از دستگاه‌ها در یک شبکه فیزیکی مشترک است که آنها را به گروه‌های منفصل تقسیم کرده و ترافیک هر گروه را جدا می‌کند. یک شبکه محلی (LAN) معمولاً به مجموعه‌ای از کامپیوترها یا دستگاه‌ها در یک مکان اطلاق می‌شود، مثل یک ساختمان یا دانشگاه که از یک زیرساخت فیزیکی یکپارچه برخوردار است.
VLAN معمولاً با دامنه پخش اترنت (لایه ۲) مرتبط است که یک مجموعه از دستگاه‌های شبکه را شامل می‌شود و بسته‌های پخش اترنت به این مجموعه دسترسی دارند.
اشکال زیر نشان‌دهنده اتصال کامپیوترها به یک سوئیچ شبکه است، سازماندهی مستقیم یا از طریق نقاط دسترسی بی‌سیم (AP) متصل به همان سوئیچ. همچنین، این کامپیوترها می‌توانند به یک مجموعه از سوئیچ‌های متصل به یکدیگر متصل شوند، به عنوان مثال، سوئیچ‌های دسترسی که همگی به یک سوئیچ اصلی متصل هستند.
یک VLAN یا LAN مجازی نیز در لایه ۲ شبکه، یعنی سطح اترنت، عمل می‌کند. این ایده از VLANها، یک شبکه سوئیچ‌شده واحد را به چندین شبکه مجازی تقسیم می‌کند که می‌توانند نیازهای مختلف از نظر عملکرد و امنیت را پاسخگویی کنند. این تقسیم بندی از نیاز به شبکه‌های فیزیکی جداگانه برای موارد مختلف جلوگیری می‌کند.
استفاده از VLAN یکی از ابزارهای اصلی مهندسان شبکه است و دارای دلایل متعددی می‌باشد:
بهبود عملکرد
استفاده از VLANها می‌تواند عملکرد دستگاه‌های شبکه را بهبود بخشد. با کاهش ترافیکی که یک نقطه پایانی باید مشاهده و پردازش کند، VLANها با تجزیه‌وتحلیل دامنه‌های پخش، تعداد میزبان‌هایی که هر دستگاه می‌بیند، را کاهش می‌دهند. به عنوان مثال، اگر تلفن‌های صوتی دسکتاپ در یک VLAN و دیگر ایستگاه‌های کاری در VLAN دیگری باشند، ترافیک پخش شده توسط یک دستگاه تلفن بر روی ایستگاه کاری دیگر تأثیری نخواهد گذاشت و بالعکس.
بالا بردن امنیت
پارتیشن‌بندی VLAN می‌تواند امنیت را بهبود بخشد. با محدود کردن دسترسی دستگاه‌ها به یکدیگر، VLANها امکان کنترل بیشتری را در اختیار مهندسان قرار می‌دهند. به عنوان مثال، تیم‌های شبکه می‌توانند دسترسی مدیریت به تجهیزات یا دستگاه‌های IoT را به VLAN خاصی محدود کنند.
سهولت مدیریت
استفاده از VLAN برای گروه‌بندی نقاط پایانی، مدیران را قادر می‌سازد تا دستگاه‌ها را به صورت اداری و غیرفنی گروه‌بندی کنند. این امکان به آنها داده می‌شود تا به‌طور مؤثر‌تر و مدیریتی‌تر دستگاه‌ها را اداره کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است تمام کامپیوترهای یک دپارتمان خاص را در یک VLAN مجازی قرار دهند و این باعث سهولت در مدیریت شود.
VLANها می‌توانند بر اساس نحوه اختصاص داده شدن به پورت‌ها به دو دسته تقسیم شوند: VLAN مبتنی بر پورت یا استاتیک و VLAN مبتنی بر استفاده یا پویا.
VLAN مبتنی بر پورت یا استاتیک
در VLANهای مبتنی بر پورت، مهندسان شبکه پورت‌های یک سوئیچ شبکه را به یک VLAN خاص اختصاص می‌دهند. هر پورت فقط با VLANهای اختصاص داده شده به آن ارتباط برقرار می‌کند و در واقعیت VLANهای مبتنی بر پورت گاهی اوقات به عنوان VLANهای ثابت نامیده می‌شوند. این انتخاب به معنای ثابت نبودن آنها نیست، زیرا مهندسان می‌توانند در هر زمان VLANهای اختصاص داده شده به پورت‌ها را تغییر دهند، سهولتی که به‌واسطه اتوماسیون شبکه یا به‌صورت دستی انجام می‌شود.
VLAN مبتنی بر استفاده یا پویا
در مقابل، VLANهای مبتنی بر استفاده یا پویا، ترافیک را بر اساس نوع یا منشأ ترافیک به یک VLAN مجازی اختصاص می‌دهند. این انتخاب ممکن است بر اساس هویت دستگاه متصل شده (که توسط گواهی امنیتی نشان داده شده است). یا بر اساس پروتکل‌های شبکه در حال استفاده انجام شود. یک پورت ممکن است با چندین VLAN پویا مرتبط شود. و تغییر در نحوه استفاده از دستگاه متصل به پورت، ممکن است منجر به تغییر VLAN اختصاص داده شده به پورت شود.
VLAN یا شبکه محلی مجازی، یکی از ابزارهای قدرتمند در مدیریت شبکه‌هاست. کاربردهای گوناگونی برای VLANها وجود دارد که از ساده تا پیچیده می‌تواند شامل شود:
مدیریت منابع:
VLAN به مدیران اجازه می‌دهد تا دستگاه‌ها و منابع را به‌طور گروه‌بندی شده و با توجه به نیازهای کاربران مدیریت کنند. این امکان را فراهم می‌کند که یک بخش یا تیم به‌طور مجزا منابع خود را مدیریت کند.
کنترل دسترسی:
از طریق VLAN، می‌توان به دقت دسترسی کاربران را به بخش‌ها و منابع مختلف محدود کرد. این امکان امنیت شبکه را افزایش می‌دهد و جلوی دسترسی غیرمجاز به مناطق حساس را می‌گیرد.
جداسازی ترافیک:
VLAN ترافیک شبکه را جدا می‌کند و این امکان را می‌دهد که ترافیک هر وی لن به تنهایی مدیریت شود. این جداسازی باعث بهبود عملکرد و کارایی شبکه می‌شود.
افزایش بهره‌وری:
با جدا کردن ترافیک به صورت منطقی، منابع شبکه به بهترین شکل ممکن تخصیص می‌یابند. این کار به کاهش تداخل و افزایش بهره‌وری شبکه کمک می‌کند.
سهولت مدیریت:
VLAN به مدیران اجازه می‌دهد تا با سهولت تر دستگاه‌ها و کاربران را مدیریت کنند. این امکان را فراهم می‌کند که گروه‌بندی‌ها و تغییرات در تنظیمات را به‌سرعت اعمال کنند.
سازماندهی شبکه:
با استفاده از VLAN، می‌توان شبکه را به صورت منظم و سازماندهی کرد. به عنوان مثال، این ها بر اساس بخش‌ها، تیم‌ها یا نوع دستگاه‌ها دسته‌بندی می‌شوند.
تسهیل در مهاجرت و تغییرات:
VLAN به مدیران این امکان را می‌دهد که تغییرات در تنظیمات و ترتیب VLANها را با سهولت اعمال کنند. و حتی می‌توانند در صورت نیاز VLANها را به راحتی تغییر دهند.
پیاده‌سازی شبکه‌های مجازی:
VLAN به عنوان یک ابزار برای پیاده‌سازی شبکه‌های مجازی (VN) استفاده می‌شود. این امکان را فراهم می‌کند که چندین شبکه مجازی را در یک زیرساخت فیزیکی اجرا کرد.
در کل، VLANها یک روش قدرتمند برای بهبود مدیریت و امنیت شبکه هستند. و در سازمان‌ها با شبکه‌های پیچیده و نیازهای مختلف بسیار مؤثر هستند.
در آخر:
در این مقاله آموزشی از مجله الو سی ام اس، به بررسی و گفتگو در مورد VLAN یا لن مجازی پرداخته‌ایم. و به وضوح نشان داده‌ایم که VLAN چه نقش مهمی در طراحی شبکه، به ویژه برای یک شبکه بزرگ، ایفا می‌کند. در اینجا، مفاهیم و کاربردهای وی لن در شبکه‌های امروزی به صورت جامع بررسی شده. و به تأکید بر اهمیت و اثربخشی این تکنولوژی در بهبود عملکرد و امنیت شبکه پرداخته‌ایم.