تصویرسازی کتاب های نسخه خطی در دوران باستان به خوبی ریشه دارد و روش‌های زینتی نسخه‌نویسی تا زمان اختراع چاپ در غرب رونق بیشتری یافتند.
در سایر نقاط جهان، روش‌های مشابهی مانند نگارگری ایرانی نیز وجود دارد.
تصویرسازی کتاب‌های مدرن به شکل واضحی از تصویرسازی‌های چاپ چوبی قرن پانزدهم نشأت گرفته است که در کتاب‌های چاپ شده ابتدایی و همچنین در آثار چاپ‌نقش‌چوبی بعدی به سرعت گسترش یافته است.
علاوه بر این، تکنیک‌های دیگری همچون حکاکی، چاپ فلزی، لیتوگرافی و انواع مختلف چاپ رنگی نیز به توسعه این هنر کمک می شود.
تاریخچه
کتاب‌سازی به تدریج از روش‌های ابتدایی چاپ چوبی در اروپا تکامل یافته است.
در اوایل قرن پانزدهم، استفاده از چاپ چوب برای تولید کارت‌های بازی آغاز شد که نمایانگر اولین کاربرد چاپ در یک ترتیب منظم و مرتبط است.
نخستین نمونه‌های چاپ چوبی با هدف ارتباطی در اروپا، شامل چاپ‌های مذهبی از قدیسان هستند.
چاپ چوبی، برخلاف تکنیک‌های بعدی، مشابه چاپ برجسته از روش‌های مشابهی با چاپ سربی بهره می‌برد و این امکان را به چاپگران می‌دهد که صفحات حاوی متن و تصویر را به‌صورت همزمان تنظیم و چاپ کنند.
این تکنیک معمولاً نتایج نسبتاً خامی را تولید می‌کند؛
مگر آنکه چاپگران از یک بلوک کلیشه با کیفیت بالا استفاده کنند که در این صورت، هزینه بالایی خواهد داشت و تنها می‌توانند جزئیات دقیق را بر روی صفحات بسیار بزرگ پیاده‌سازی کنند.
انواع تصویرسازی کتاب (book illustration)
کتاب‌های کودکانه: در این نوع کتاب‌ها، تصویرسازی نقش اصلی را ایفا می‌کند و تصاویر بخشی جدایی‌ناپذیر از روایت داستان هستند.
کتاب‌های آموزشی: تصاویر در این کتاب‌ها به فهم بهتر مطالب کمک می‌کنند و اطلاعات را به شکل بصری منتقل می‌نمایند.
رمان‌ها و داستان‌های بلند: در بسیاری از رمان‌ها، تصویرسازی می‌تواند فرصت‌هایی برای تجسم شخصیت‌ها و صحنه‌ها فراهم کند.
اطلس‌ها و کتاب‌های علمی: این کتاب‌ها نیاز به تصویرسازی دقیق برای نمایش اطلاعات جغرافیایی، علمی یا فنی دارند.
تکنیک های تصویرسازی در کتاب
رنگ و بافت: استفاده از رنگ‌های متفاوت و بافت‌های متنوع برای جلب توجه و ایجاد احساسات.
سبک فنی: هر تصویرگر ممکن است از سبک‌های متفاوتی مانند واقع‌گرایی، کاریکاتور، یا تخیلی استفاده کند.
ترکیب تصویر و متن: ایجاد توازن و هماهنگی میان تصاویر و متن برای انتقال مناسب پیام.
در اوایل قرن نوزدهم، فتوگراوری امکان بازتولید عکس‌ها را با استفاده از ژلاتین حساس به نور فراهم کرد.
در نیمه قرن نوزدهم، کرومولیتوگرافی در فرانسه توسعه یافت که نیاز به تهیه صفحات جداگانه برای هر رنگ داشت و هزینه‌بر بود و چاپ افست فرآیند چاپ رنگی را ارزان‌تر و کم‌هزینه‌تر کرد.
اوبری بردزلی، هنرمند برجسته‌ای که از طرفداران جنبش‌های هنر نو و زیبایی‌پرستی بود، تأثیر بسیاری بر تصویرگری کتاب گذاشت.
او در زمینه شهوت‌نگاری تخصص داشت و برخی از بهترین آثارش، نقاشی‌هایی برای اولین نسخه انگلیسی نمایشنامه «سالومه» اثر اسکار وایلد بودند.
تصویرسازی یک هنر و مهارت چندوجهی است که قابلیت‌های مختلفی را در بر می‌گیرد :
تحقیق و جمع‌آوری ایده‌ها
پیش از آغاز کار تصویرسازی، هنرمند معمولاً به تحقیق می‌پردازد. این ممکن است شامل مطالعه متنی که قرار است با او همراه شود، بررسی زمینه و مفهوم پروژه و الهام‌گیری از منابع مختلف باشد.
اسکچ و طراحی اولیه
در این مرحله، هنرمند نسخه‌های اولیه‌ای به صورت طرح‌های ساده کشیده و ایده‌های خود را روی کاغذ می‌آورد. این طرح‌ها می‌توانند شامل شخصیت‌ها، پس‌زمینه‌ها و عناصر بصری دیگر باشند.
توسعه و نهایی‌سازی
پس از تهیه طرح اولیه، تصویرساز به ایجاد تصویر نهایی می‌پردازد. در این مرحله، جزئیات بیشتری به کار اضافه می‌شود و معمولاً از تکنیک‌های مختلفی مانند رنگ‌آمیزی، ایجاد بافت و نورپردازی استفاده می‌شود.
تجلیده‌های نهایی
بعد از اتمام مراحل طراحی و تصویربرداری، تصویر نهایی ممکن است به حالت‌های مختلفی مانند چاپ، ارسال برای وب یا استفاده در رسانه‌های اجتماعی درآید.
نقش عاطفی و روانی
تصویرسازی می‌تواند احساسات خاصی را در بیننده ایجاد کند. رنگ‌ها، فرم‌ها و ترکیب‌ها می‌توانند حالات مختلفی را منتقل کنند.
از این رو، تصویرسازان باید درک عمیقی از روانشناسی رنگ و تأثیر بصری داشته باشند.
این خانه ای است که جک ساخت
این داستان دربارهٔ «جک» و خانه‌ای است که او ساخت، و به‌عنوان یکی از شعرهای محبوب کودکانه به مدت طولانی به‌عنوان لالایی برای بچه‌ها خوانده می‌شد.
عنوان داستان دربارهٔ «جک» و خانه‌اش است، اما ضمن آن به موضوعات غیرمستقیم دیگری نیز اشاره‌هایی می‌شود، از جمله ارتباط انسان‌ها با یکدیگر و وابستگی‌های آن‌ها.
راندولف کالدکوت مسئول طراحی و تصویرسازی این اثر بود و ادموند ایوانز با بهترین کیفیت آن را به صورت رنگی چاپ کرد.
نتیجه گیری
تصویرسازی کتاب یک بخش مهم از فرآیند انتشار و طراحی کتاب است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر خواننده و مفهوم داستان داشته باشد.
تصویرسازی نه تنها به تزیین صفحه‌ها و زیباتر شدن کتاب کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به توصیف شخصیت‌ها، مکان‌ها و احساسات مختلف پرداخته و تجربه‌ی خواندن را غنی‌تر کند.