تجربه کاربری (User Experience یا UX) به نحوه تجربیاتی که کاربر هنگام تعامل با یک سیستم، محصول، یا خدمات دریافت می‌کند، اشاره دارد.
هدف از طراحی تجربه کاربری، بهبود رضایت و وابستگی کاربر به محصول با توجه به کارایی، قابلیت استفاده، و رضایت کاربر است.
اصول کلیدی
کاربری و قابلیت استفاده (Usability): طراحی باید به گونه‌ای باشد که کاربران به آسانی بتوانند با آن کار کنند و نیازهای آنها را برآورده کند.
دسترس‌پذیری (Accessibility): اطمینان از این که همه کاربران، به ویژه افراد با نیازهای خاص، بتوانند به راحتی به محتوا و خدمات دسترسی داشته باشند.
تعامل (Interaction): توجه به نحوه تعامل کاربران با محصول. این شامل طراحی منوها، دکمه‌ها، و دیگر عناصر تعاملی است.
برقراری ارتباط (Communication): طراحی باید اطلاعات را به شیوه‌ای واضح و قابل فهم انتقال دهد.
فرآیند طراحی
تحقیق (Research): جمع‌آوری اطلاعات درباره کاربران، نیازها و مشکلات آنها. این مرحله شامل تکنیک‌هایی مانند مصاحبه، نظرسنجی و تحلیل رقباست.
شخصیت‌پردازی (Personas): ایجاد شخصیت‌های کاربری خیالی که نمایانگر گروه‌های مختلف کاربران هستند. این شخصیت‌ها به طراحان کمک می‌کنند تا درک بهتری از نیازها و انتظارات کاربران داشته باشند.
طراحی وایرفریم و پروتوتایپ (Wireframing and Prototyping): ایجاد طرح‌های اولیه (وایرفریم‌ها) برای نمایش ساختار و جریان کاری. همچنین ساخت پروتوتایپ‌ها (مدل‌های قابل تعامل) برای تست ایده‌ها و سناریوها.
تست کاربر (User Testing): انجام آزمایشات با کاربران واقعی برای جمع‌آوری بازخورد درباره طراحی و شناسایی مشکلات ممکن.
تکرار (Iteration): بهبود مستمر بر اساس بازخوردهای دریافتی. این مرحله ممکن است چندین بار تکرار شود تا بهترین تجربه‌ی ممکن برای کاربر به وجود آید.
تعریف دقیق
به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و رویکردها اشاره دارد که به بررسی، طراحی و بهینه‌سازی تجربیات کاربران در تعامل با یک محصول، سیستم یا خدمات می‌پردازد.
تمرکز اصلی بر روی فهم افراد، نیازها، و انتظارات آنها از محصول است. این رشته از علوم انسانی، طراحی و مهندسی تشکیل شده و هدف نهایی آن ارائه تجربه‌ای مؤثر و دلپذیر برای استفاده‌کنندگان است.طراحی تجربه کاربری یک رشته طراحی مفهومی است که ریشه در عوامل انسانی و ارگونومی دارد. این حوزه از اواخر دهه 1940 بر تعامل بین کاربران انسانی، ماشین‌ها و محیط‌های زمینه‌ای تمرکز داشته است تا سیستم‌هایی طراحی کند که به تجربه کاربر پاسخ دهند. تجربه کاربری در اوایل دهه 1990 به یک بینش مثبت برای طراحان تبدیل شد، به ویژه با گسترش رایانه‌های اداری. دان نورمن، استاد و محقق در زمینه طراحی، قابلیت استفاده و علوم شناختی، اصطلاح “تجربه کاربری” را ابداع کرد و آن را به مخاطبان گسترده‌تری در جامعه مدرن ما معرفی کرد.
من این اصطلاح را ابداع کردم زیرا فکر می‌کردم که «رابط کاربری» و «قابلیت استفاده» خیلی محدود هستند. من می‌خواستم تمام جنبه‌های تجربه شخص با سیستم را شامل طراحی صنعتی، گرافیک، رابط کاربری، تعامل فیزیکی و راهنما پوشش دهم. از آن زمان، این اصطلاح به‌طرز قابل توجهی گسترش یافته است، به‌طوری‌که اکنون در حال از دست دادن معنا است.
— دان نورمن
عناصر
طراحی تجربه کاربری از رویکردهای طراحی مانند تعامل انسان و کامپیوتر و طراحی متمرکز بر کاربر استفاده می‌کند و شامل عناصری از رشته‌های مشابهی مانند طراحی تعامل، طراحی بصری، معماری اطلاعات، پژوهش کاربر و دیگر حوزه‌ها است.بخشی دیگر از تحقیق، درک کاربر نهایی و هدف برنامه است. اگرچه این موضوع ممکن است برای طراح واضح به نظر برسد، اما قدم‌برداشتن به‌عقب و همدلی با کاربر بهترین نتایج را به همراه خواهد داشت.این کار به شناسایی و اثبات یا رد فرضیات کمک می‌کند، وجوه مشترک در میان اعضای مخاطبان هدف را پیدا می‌کند و نیازها، اهداف و مدل‌های ذهنی آنها را شناسایی می‌کند.
محصولات UX
طراحان تجربه کاربری (UX) وظایف متنوعی را انجام می‌دهند و بنابراین از مجموعه‌ای از محصولات (تحویل‌ها) برای ارتباط ایده‌های طراحی و نتایج تحقیقات خود به ذینفعان استفاده می‌کنند. در مورد مستندات مشخصات UX، این نیازها به مشتری یا سازمانی که در طراحی محصول درگیر است بستگی دارد. چهار محصول اصلی عبارتند از: صفحه عنوان، مقدمه‌ای برای ویژگی، وایرفریم‌ها (فریم‌های طراحی) و تاریخچه نسخه. بسته به نوع پروژه، مستندات مشخصات می‌توانند شامل مدل‌های جریان، مدل‌های فرهنگی، پرسونای کاربر، داستان‌های کاربر، سناریوها و هر تحقیق کاربری پیشین نیز باشند.
محصولاتی که طراحان تجربه کاربری (UX) به عنوان بخشی از کار خود تولید خواهند کرد شامل وایرفریم‌ها، نمونه‌سازی‌ها، نمودارهای جریان کاربری، مستندات مشخصات و فناوری، وب‌سایت‌ها و برنامه‌ها، ماکاپ‌ها، ارائه‌ها، پرسونای کاربر، پروفایل‌های کاربر، ویدیوها و به صورت کمتر، گزارش‌ها می‌باشد. مستندسازی تصمیمات طراحی، به شکل وایرفریم‌های حاشیه‌نویسی شده، اطلاعات لازم را به توسعه‌دهنده می‌دهد که برای کدنویسی موفق پروژه به آن نیاز دارد.
ابزارها و نرم افزارها
Sketch
Adobe XD
Figma
InVision
Axure
اهمیت UX Design:
طراحی تجربه کاربری به دلیل تاثیر زیادی که بر روی رضایت و وفاداری مشتری دارد، بسیار حیاتی است. یک تجربه کاربری خوب می‌تواند منجر به:
افزایش نرخ تبدیل
کاهش نرخ ترک خرید
بهبود وفاداری مشتری
افزایش رضایت مشتری
نویسندگان تجربه کاربری
به طور مشابه، ترکیب TPC (ارتباطات فنی) با طراحی تجربه کاربری (UX) به ارتباط‌گران فنی این امکان را می‌دهد که شواهدی در مورد مخاطبان هدف به دست آورند. نویسندگان تجربه کاربری (UX writers)، که بخشی از ارتباط‌گران فنی هستند، در تهیه محتوا برای پلتفرم‌های موبایل تخصص دارند و رویکردی کاربرمحور را اجرا می‌کنند. نویسندگان تجربه کاربری بر روی توسعه محتوا برای راهنمایی کاربران از طریق رابط‌ها، برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها تمرکز دارند. مسئولیت‌های آنها شامل نگهداری متن‌های رابط کاربری (UI)، انجام تحقیقات کاربری برای آزمایش قابلیت استفاده، و توسعه لحن ارتباطات یک محصول می‌باشد.
نویسندگان تجربه کاربری (UX writers) با توسعه مستنداتی که ثبات در اصطلاحات و لحن را ایجاد می‌کند، شیوه‌های ارتباط‌گران فنی را حفظ می‌کنند و تجربه کاربری منسجمی را ترویج می‌دهند. با این حال، فراتر از نوشتن، نویسندگان تجربه کاربری متن‌های رابط کاربری (UI) را حفظ می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که جزئیات کوچک، مانند برچسب‌های دکمه، پیام‌های خطا و توضیحات ابزار، نیز کاربرپسند باقی بمانند. در این راستا، این نویسندگان همچنین مسئولیت اطمینان از دسترسی‌پذیری را بر عهده دارند و به مسائلی مانند سازگاری با صفحه‌خوان‌ها یا ارائه عناصر غیرمتنی، مانند آیکون‌ها، توجه می‌کنند. نویسندگان تجربه کاربری تحقیقات وسیعی انجام می‌دهند تا رفتارها و ترجیحات مخاطبان هدف را از طریق تست کاربری و تحلیل بازخورد درک کنند. این روش‌های تحقیق می‌تواند شامل ایجاد شخصیت‌های کاربری و نظرسنجی‌های کاربری باشد. سرانجام، هنگامی که لحن ارتباطات یک محصول را تعیین می‌کنند، نویسندگان تجربه کاربری عوامل مؤثر بر تعامل و ادراک کاربران را مورد توجه قرار می‌دهند. به طور خلاصه، نویسندگان تأثیر عاطفی محصول بر کاربران را مد نظر قرار می‌دهند و لحن را با شخصیت برند همراستا می‌کنند.
مراحل طراحی تجربه کاربری
تحقیق (Research)
این مرحله شامل جمع‌آوری داده‌ها و بینش‌ها درباره بازار و کاربران است. انواع مختلف تحقیق شامل:
مصاحبه‌ها: گفتگو با کاربران واقعی یا هدف‌گذاری شده برای درک نظرات، انتظارات و مشکلات آنها.
نظرسنجی‌ها: جمع‌آوری نظرات یک گروه گسترده از کاربران به صورت آنلاین.
تحلیل رقبا: مطالعه بر روی محصولات مشابه برای شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها.
شخصیت‌پردازی (Personas)
شخصیت‌های کاربری (Personas) به عنوان نمایندگان گروه‌های مختلف کاربران ایجاد می‌شوند. این شخصیت‌ها شامل اطلاعاتی درباره سن، شغل، نیازها، اهداف و رفتارهای کاربری هستند. استفاده از شخصیت‌پردازی کمک می‌کند تا طراحان بتوانند طراحی را با تمرکز بر نیازهای واقعی کاربران انجام دهند
طراحی وایرفریم (Wireframe)
وایرفریم‌ها طراحی‌های ساده و ابتدایی از صفحات وب یا اپلیکیشن‌ها هستند که ساختار و محتوای اصلی را نشان می‌دهند. این طراحی‌ها معمولاً قابل کلیک نبوده و بیشتر به عنوان نقشه‌ای برای جریان کاربری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پروتوتایپ (Prototyping)
پروتوتایپ‌ها نسخه‌های اولیه و قابل تعامل از محصول هستند. این پروتوتایپ‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا تعامل با محصول را تجربه کرده و بازخورد بدست آورند. هرچه پروتوتایپ نزدیک‌تر به محصول نهایی باشد، آزمایش آن ارزشمندتر خواهد بود.
تست کاربر (User Testing)
در این مرحله، پروتوتایپ‌ها به کاربران واقعی ارائه می‌شوند تا از طریقه تعامل آنها با محصول و مشکلاتی که ممکن است تجربه کنند، بازخورد جمع‌آوری شود. این آزمایش‌ها می‌توانند روش‌های مختلفی داشته باشند، از جمله:
تست کاربر در محیط واقعی
تست‌های آنلاین
تست A/B (مقایسه دو نسخه مختلف برای مشاهده اینکه کدام بهتر عمل می‌کند)
تکرار (Iteration)
تجزیه و تحلیل بازخورد کاربران و اعمال تغییرات بر اساس آن، از اهمیت زیادی برخوردار است. این یک چرخه مداوم است تا زمانی که محصول نهایی بهینه شود و تمام نیازهای کاربران را برآورده کند.
نتیجه گیری
طراحی تجربه کاربری یک محیط بین رشته‌ای است که به طراحان کمک می‌کند تا محصولاتی کاربرپسند، کارآمد و رضایت‌بخش ایجاد کنند. این فرآیند نه تنها شامل طراحی بصری است، بلکه به دقت درک نیازها و رفتارهای کاربران نیز نیاز دارد. با توجه به اهمیت روزافزون این رشته در دنیای دیجیتال، تسلط بر مهارت‌های UX Design به یک مزیت رقابتی تبدیل شده است.
برای اطلاعات بیشتر به این سایت مراجعه نمایید.